W sytuacji wybuchu pożaru, rozprzestrzenianie się dymu jest jednym z najważniejszych zagrożeń czekających na wszystkie osoby znajdujące się wewnątrz budynku. Na taką sytuację instaluje się specjalne klapy dymowe, nazywane także klapami oddymiającymi, pozwalające na sprawne odprowadzenie dymu na zewnątrz, a tym samym ułatwienie przebiegu ewakuacji. W tym artykule przybliżamy charakterystykę klap dymowych oraz podpowiadamy jakie normy muszą spełniać, aby nadawały się do zastosowania w obrębie systemów przeciwpożarowych.
Norma w zakresie rozprzestrzeniania się dymu i ciepła
Pierwszą istotną normą jest norma PN-EN 12101, określająca wymagania stawiane względem klap oddymiających i ich konstrukcji pod kątem odporności ogniowej oraz zdolności do działania w wysokich temperaturach. Normalna ta określa również warunki otwierania i zamykania, niezawodność obsługi oraz niezbędną do użycia w tym celu siłę. Jest to norma obowiązująca od 2004 roku, zgodna z wymogami prawa europejskiego.
Norma klasyfikacji ogniowej
Klapy dymowe poddaje się także certyfikacji zgodnie z wytycznymi normy PN-EN 13501-1. Określa ona odporność użytych w konstrukcji materiałów i elementów na oddziaływanie ognia. Odporność na płomienie może zostać wyrażona tzw. parametrem EIS, o wartości: 60, 90 lub 120.
Norma dotycząca projektowania instalacji grawitacyjnych dymowych
Norma PN-B-02877-4 to polska norma, dotycząca zastosowania klap dymowych w obrębie instalacji grawitacyjnych odpowiedzialnych za usuwanie dymu. Norma ta wskazuje na sposób obliczania optymalnej powierzchni, którą powinny zajmować klapy dymowe, aby uzyskać wysoki poziom wydajności. Norma ta posiada swoje odpowiedniki w zagranicznych systemach klasyfikacji, jednak nie są one wymagane ani stosowane w naszym kraju.
Inne ważne wymogi i zalecenia produkcyjne
Klapy dymowe są konstrukcjami wyeksponowanymi na oddziaływania środowiskowe, w tym opady atmosferyczne i wilgoć. Z tych powodów powinny zostać wykonane z materiałów odpornych na korozję, przystosowanych do kontaktu z wodą, śniegiem i zabrudzeniami niesionymi przez wiatr. Z perspektywy użytkownika, ważny jest sposób sterowania pracą klapy dymowej. Znajdziemy warianty automatyczne, których ustawieniem i sterowaniem zajmować się będzie instalacja przeciwpożarowa. Niektóre klapy dymowe posiadają też możliwość otwierania ręcznego z poziomu użytkownika budynku przebywającego w jego wnętrzu.
Podstawy prawne regulujące wykorzystanie klap dymowych
Istnieją dwie główne podstawy prawne normujące sposób wykorzystania klap dymowych w obrębie instalacji przeciwpożarowych. Pierwszą jest rozporządzenie ministra infrastruktury z 2002 roku, dotyczący warunków technicznych budynków, w tym wytyczne dotyczące zalecanej powierzchni oddymiania i rozmieszczenia klap. Drugim źródłem jest prawo budowlane, które określa najważniejsze elementy systemu bezpieczeństwa przeciwpożarowego, w skład którego wchodzić mogą klapy dymowe.